Raporty dotyczące kredytów z elementem walutowym

Paweł Kawarski        28 lutego 2020        Komentarze (0)

Instytucje publiczne zajmowały się wielokrotnie zagadnieniami dotyczącymi umów kredytowych z elementem walutowym. Wyniki badań i analiz zostały przedstawione w następujących dokumentach:

  1. Raport Rzecznika Finansowego Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami (Warszawa, czerwiec 2016 r.),
  2. Pismo Rzecznika Finansowego z dnia 27 czerwca 2016 r. stanowiące odpowiedź na opinię Związku Banków Polskich o Raporcie Rzecznika Finansowego z dnia 16 czerwca 2016 r.,
  3. Wniosek Rzecznika Finansowego o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni prawa z dnia 3 kwietnia 2017 r.,
  4. Raport Doradczego Komitetu Naukowego przy Rzeczniku Finansowym Nieprawidłowości na rynku finansowym a ochrona konsumenta (Warszawa, wrzesień 2019),
  5. Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli Ochrona praw konsumentów korzystających z kredytów objętych ryzykiem walutowym (Warszawa,
    9 sierpnia 2018 r.),
  6. Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczące klauzul waloryzacyjnych zamieszczanych w umowach bankowych (Warszawa,
    6 listopada 2018 r.),
  7. Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r.
    w sprawie C-260/18 (»Dziubak vs Raiffeisen Bank International AG«) i jego skutków dla umów zawieranych w obrocie konsumenckim     (Warszawa, 16 grudnia 2019 r.),
  8. Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe. Kredyty Walutowe. Węzłowe zagadnienia (Warszawa, 2019 r.),
  9. Opracowanie Forum Konsumenckiego przy Rzeczniku Praw Obywatelskich (Komisji Ekspertów ds. Konsumentów) Styk Prawa Unii Europejskiej i Prawa Krajowego. Wyjaśnienia na Tle Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 3 października 2019 w Sprawie C-260/18 Dziubak (Warszawa, 17 lutego 2020 r.).

Istotne i znamienne uwagi zamieszczone w niektórych z powyższych dokumentów są następujące:

1) Podsumowując, jeżeli sposób ustalania kursu danej waluty wpływa bezpośrednio na wysokość zobowiązania konsumentów, zaś bank – konstruując umowę – przyznaje sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu denominowanego w danej walucie lub waloryzowanego kursem danej waluty, poprzez samodzielne ustalanie kursu kupna lub sprzedaży tej waluty, to w ocenie Rzecznika Finansowego takie postanowienia mają charakter niedozwolony.

Takie ukształtowanie praw i obowiązków konsumentów uniemożliwia bowiem konsumentom zweryfikowanie sposobu dokonywanych przez bank ustaleń dotyczących tabel kursów walut, przez co rażąco narusza ich interesy, gdyż narażeni są oni na niczym nieograniczone w zasadzie roszczenia ze strony banku. (str. 39)

4) Z punktu widzenia interesów konsumentów – klientów banków – umowa o kredyt denominowany do walut obcych lub indeksowany walutą obcą powinna zawierać kryteria ustalania kursów walutowych, jak również rozpiętość pomiędzy kursem kupna i sprzedaży (tzw. spread walutowy). Kurs kupna waluty wykorzystywany był przez banki w momencie uruchamiania kredytu, a kurs sprzedaży stosowany do wyznaczania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Jednostronne i niedookreślone, a więc dowolne, kształtowanie kursów walut w bankach pozwalało na uzyskiwanie kosztem konsumenta dodatkowego dochodu, nieuzasadnionego rzeczywistymi operacjami walutowymi164.

Abuzywność klauzul waloryzacyjnych sprowadza się do niedopełnienia obowiązku udzielenia konsumentowi rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji (art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów165), a więc naruszenia jednego z podstawowych praw klienta.

Jak podkreśla Rzecznik Finansowy, niedopuszczalna jest sytuacja »gdy z zapisów umowy nie wynika w żaden sposób, jaka tabela stanowi podstawę ustalania kursów i w jaki sposób kursy sprzedaży i kupna waluty znajdujące się w takich tabelach walut są ustalane. Stawia to bowiem konsumentów w sytuacji bardzo niekorzystnej, gdyż de facto nie mają oni żadnej wiedzy, w jaki sposób ustalane są parametry danej tabeli, a co za tym idzie, w jaki sposób ustalana jest wysokość zobowiązania«166. (str. 119)

5) W okresie udzielania przez banki kredytów objętych ryzykiem walutowym system ochrony praw konsumentów kredytów objętych ryzykiem walutowym był nieskuteczny. Działania kluczowych instytucji (UOKiK i KNF) odpowiedzialnych za ochronę kredytobiorców były spóźnione i niewystarczające, by na odpowiednio wczesnym etapie ograniczyć wolumen udzielanych kredytów, praktyki banków naruszające interesy konsumentów oraz uświadomić kredytobiorcom skalę i istotę ryzyka, którymi są obciążani, w wyniku zaciągnięcia zadłużenia denominowanego bądź indeksowanego do walut obcych. Ze względu na zachowawcze działania organów bądź przewlekłość procedur ochrony konsumentów, w tym w szczególności eliminowania z obrotu niedozwolonych postanowień umownych, efekty działań były osiągane dopiero po upływie kilku lat, gdy skala udzielonych kredytów znacząco wzrosła i odnosiły się one głównie do kredytów nowo udzielanych, praktycznie pozostawiając bez ochrony kredytobiorców z zawartymi umowami.
[str. 40–72] (s. 14)

6) VII. Przykłady klauzul będących przedmiotem dotychczas przedstawionych indywidualnych poglądów

Jak już zostało to wskazane na wstępie, Prezes Urzędu wydając poglądy w indywidualnych sprawach sądowych, wielokrotnie wypowiadał się co do abuzywności klauzul waloryzacyjnych stosowanych przez banki. Prezes Urzędu ocenił dotychczas jako niedozwolone m.in. następujące postanowienia umowne:

— »mBank udziela Kredytobiorcy, na Jego wniosek, Kredytu hipotecznego przeznaczonego na cel określony w § 1 ust. 1, zwanego dalej Kredytem, w kwocie określonej w § 1 ust. 2, waloryzowanego kursem kupna waluty w CHF wg tabeli kursowej BRE Banku S.A. Kwota Kredytu wyrażona w CHF jest określona na podstawie kursu kupna waluty w CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia kredytu« (klauzula stosowana przez BRE Bank S.A., aktualnie mBank S.A.),

— »W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku wypłaty kredytu w transzach, stosuje się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz.« (klauzula stosowana przez EFG Eurobank Ergasias S.A., aktualnie wykonywana przez Raiffeisen Bank Polska S.A.),

— »W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej:

1) raty kredytu podlegające spłacie wyrażone są w walucie obcej i w dniu wymagalności raty kredytu pobierane są z rachunku bankowego, o którym mowa w ust. 1, według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w Banku na koniec dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu;

2) jeśli dzień wymagalności raty kredytu przypada na dzień wolny od pracy, stosuje się kurs sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązującą w Banku na koniec ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu« (klauzula stosowana przez EFG Eurobank Ergasias S.A., aktualnie wykonywana przez Raiffeisen Bank Polska S.A.),

— »W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, stosuje się kurs kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązujący w PKO BP SA w dniu realizacji zlecenia płatniczego.« (klauzula stosowana przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski S.A.),

— »Potrącanie środków z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w walucie polskiej następuje w wysokości stanowiącej równowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, według obowiązującego w PKO BP SA w dniu wymagalności, kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna Tabela kursów).« (klauzula stosowana przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski S.A.),

— »W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CHF według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia środków« (klauzula stosowana przez Getin Bank S.A., aktualnie wykonywana przez Getin Noble Bank S.A.),

— »Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych‟ do CHF obowiązującego w dniu spłaty« (klauzula stosowana przez Getin Bank S.A., aktualnie wykonywana przez Getin Noble Bank S.A.).

— »Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu zostanie określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „Tabelą kursów‟ obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu.« (klauzula stosowana przez Kredyt Bank S.A., aktualnie wykonywana przez Bank Zachodni WBK S.A.),

— »Każda transza kredytu wykorzystywana jest w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości transzy według kursu kupna dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów‟ obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania danej transzy.« (klauzula stosowana przez Kredyt Bank S.A., aktualnie wykonywana przez Bank Zachodni WBK S.A.).

— »Wysokość rat kapitałowo-odsetkowych określona jest w CHF. Spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana jest w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów‟ obowiązującą w Banku w dniu spłaty. Wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w złotych zależy od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokości w/w kursu waluty ma wpływ na ostateczna wysokość spłaconego przez Kredytobiorcę kredytu« (klauzula stosowana przez Kredyt Bank S.A., aktualnie wykonywana przez Bank Zachodni WBK S.A.),

— »Kwoty rat spłaty Kredytu indeksowanego do waluty obcej określone są w walucie obcej a spłacane w PLN, przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu poprzedzającym dzień spłaty Raty określonym w Umowie« (klauzula stosowana przez Euro Bank S.A.),

— »Kredyt zostanie uruchomiony w złotych, a jego równowartość w walucie CHF ustalona zostanie według kursu kupna określonego w § 1 ust. 1, w dniu uruchomienia pierwszej transzy kredytu. Kolejne transze kredytu będą uruchamiane w złotych, a ich równowartość w walucie CHF będzie ustalana każdorazowo według kursu kupna na podstawie gotówkowego kursu kupna CHF Banku z dnia wypłaty (uruchomienia) danej transzy kredytu (kurs notowany z pierwszej tabeli kursowej Banku – tabela A w tym dniu).« (klauzula stosowana przez ING Bank Śląski S.A.),

— »Kredyt, odsetki oraz inne zobowiązania wyrażone w CHF będą spłacane w złotych jako równowartość raty w CHF przeliczonej według gotówkowego kursu sprzedaży CHF Banku z dnia wymagalnej spłaty raty (kurs notowany z pierwszej tabeli kursowej Banku – tabela A, w tym dniu).« (klauzula stosowana przez ING Bank Śląski S.A.),

— »Każdorazowo wypłacona kwota złotych polskich, zostanie przeliczona na walutę do której indeksowany jest Kredyt według kursu kupna waluty Kredytu podanego w Tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A., obowiązującego w dniu dokonania wypłaty przez Bank« (klauzula stosowana przez GE Money Bank S.A., wykonywana przez Bank BPH S.A.),

— »Do rozliczenia transakcji wypłat i spłat Kredytów stosowane są odpowiednio kursy kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A. walut zawartych w ofercie banku obowiązujące w dniu dokonania transakcji. 2. Kursy kupna określa się jako średnie kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP minus marża kupna. 3. Kursy sprzedaży określa się jako średnie kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP plus marża sprzedaży. 4. Do wyliczenia kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A. stosuje się kursy złotego do danych walut ogłoszone w tabeli kursów średnich NBP w danym dniu roboczym skorygowane o marże kupna sprzedaży GE Money Bank S.A. 5. Obowiązujące w danym dniu roboczym kursy kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A. walut zawartych w ofercie Banku określane są przez Bank po godz. 15.00 poprzedniego dnia roboczego i wywieszane są w siedzibie Banku oraz publikowane na stronie internetowej GE Money Banku S.A. (www.gemoneybank.pl)« (klauzula stosowana przez GE Money Bank S.A., wykonywana przez Bank BPH S.A.),

— »Jednocześnie Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że:

2) kwota kredytu lub transzy kredytu wypłacana jest w złotych po przeliczeniu według kursu kupna waluty kredytu obowiązującego w Banku w dniu wypłaty kwoty kredytu lub transzy kredytu, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku BPH S.A. ogłaszaną w siedzibie Banku z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku.« (klauzula stosowana przez Bank BPH S.A., wykonywana przez Bank Polska Kasa Opieki S.A.),

— »Jednocześnie Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że:

4) kwota spłaty podlega przeliczeniu na złote po kursie sprzedaży waluty kredytu obowiązującym w Banku w dniu dokonywania spłaty, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku BPH S.A. ogłaszaną w siedzibie Banku z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku.« (klauzula stosowana przez Bank BPH S.A., wykonywana przez Bank Polska Kasa Opieki S.A.),

— »1. Kredyty w walutach wymienialnych wypłacane są w złotych, przy zastosowaniu kursu kupna, waluty obowiązującego w Banku w chwili wypłaty. 2. Kredyty w walutach wymienialnych podlegają spłacie w złotych, przy zastosowaniu kursu sprzedaży, waluty obowiązującego w Banku w chwili spłaty.« (postanowienie stosowane przez Bank Gospodarki Żywnościowej S.A., wykonywana przez Bank BGŻ BNP Paribas S.A.).

9) Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 sprzeciwia się jednak wypełnieniu luk w umowie powstałych po usunięciu z niej nieuczciwych postanowień przepisami krajowymi o charakterze ogólnym, które przewidują, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności zasadami słuszności lub ustalonymi zwyczajami. TSUE (Dziubak pkt 58, 59) dopuszcza wykorzystanie przez sąd krajowy jedynie przepisu dyspozytywnego prawa krajowego (zob. wyrok z dnia 30 kwietnia 2014 r., Kásler i Káslerné Rábai, C-26/13, pkt 81), albo przepisu mającego zastosowanie o ile strony umowy wyrażą na to zgodę (zob. wyrok z dnia 26 marca 2019 r., Abanca Corporación Bancaria i Bankia, C-70/17 i C-179/17, pkt 59). Przepisy te korzystają z domniemania braku abuzywności, bowiem odzwierciedlają równowagę, którą prawodawca krajowy starał się ustanowić między całością praw i obowiązków stron określonych umów na wypadek, gdyby strony albo nie odstąpiły od standardowej normy ustanowionej przez ustawodawcę krajowego dla danych umów, albo wyraźnie wybrały możliwość zastosowania normy wprowadzonej w tym celu przez ustawodawcę krajowego (Dziubak, pkt 60).
Z domniemania takiego nie korzystają przepisy krajowe o charakterze ogólnym, przewidujące, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez zasady słuszności lub ustalone zwyczaje (Dziubak, pkt 62).

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: +48 600 042 143e-mail: pawel@kawarski.com

Wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27.01.2020 r. (I C 416/16)

Paweł Kawarski        29 stycznia 2020        Komentarze (0)

Po trwającym blisko cztery lata postępowaniu, dotyczącym roszczeń banku R. z dwóch umów kredytowych (kredyty indeksowane), Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w dniu 27.01.2020 r. wydał wyrok w sprawie I C 416/16.

W toku postępowania Sąd otrzymał na swój wniosek istotny pogląd Rzecznika Finansowego oraz zasięgnął opinii biegłego sądowego (z urzędu).

Na mocy tego wyroku, Sąd uwzględnił częściowo powództwo w stosunku do pierwszego pozwanego (kredytobiorcy), natomiast oddalił powództwo wniesione przeciwko drugiemu pozwanemu (właścicielowi nieruchomości).

Treść wyroku wraz z uzasadnieniem przedstawia się następująco: I C 416/16.

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: +48 600 042 143e-mail: pawel@kawarski.com

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27.01.2020 r. (XXV C 2721/18)

Paweł Kawarski        27 stycznia 2020        Komentarze (0)

Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 27.01.2020 r. przesłuchaniem powodów w charakterze strony zakończył postępowanie w sprawie XXV C 2721/18, zainicjowane pozwem wniesionym w dniu 10.08.2018 r.

Po ok. 10 min. po wygłoszeniu mów końcowych przez pełnomocników, Sąd ogłosił wyrok, na mocy którego:

1) oddalił powództwo o zapłatę (nadpłaty),
2) ustalił, że umowa zawarta z bankiem (obecnie R…) jest nieważna,
3) oddalił powództwo o unieważnienie,
4) zniósł koszty procesu między stronami.

Wyrok wraz z uzasadnieniem publikuję w wersji po anonimizacji danych osobowych.

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: +48 600 042 143e-mail: pawel@kawarski.com

Polska sprawa przed TSUE: wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie (XXV C 1255/17)

Paweł Kawarski        03 stycznia 2020        Komentarze (0)

Pierwsza notatka w Nowym Roku stanowi kontynuację ostatniej notatki opublikowanej w Starym Roku pt. „Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie C-260/18”.

W dniu 3 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok ws. K. i J. Dziubak p-ko Raiffeisen Bank International AG o ustalenie i zapłatę (sygn. XXV C 1255/17), który zawiera trzy punkty:

Po pierwsze, Sąd ustalił, że Umowa o Kredyt Hipoteczny zawarta dnia 17.11.2008 r. przez ww. Powodów z EFG Eurobank Ergasias S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce jest nieważna.

Po drugie, Sąd oddalił żądanie zasądzenia na rzecz Powodów określonej przez nich kwoty.

Po trzecie, Sąd zasądził na rzecz każdego z Powodów zwrot kosztów procesu.

Notatkę z ogłoszenia tego wyroku przygotowałem dzięki relacji internetowej z przebiegu posiedzenia przygotowanej przez Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu, która została opublikowana na stronie Stowarzyszenia w mediach społecznościowych.

Wyrok w tej sprawie, w zakresie ustalenia nieważności nie powinien być zaskoczeniem w świetle wyroku TS UE w sprawie C-260/18, a także zważywszy na dotychczasowe orzecznictwo dotyczące umów zawartych przez poprzednika Raiffeisen Bank International AG. Przykładowo, tylko w 2019 r. w następujących wyrokach Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził nieważność tego typu umowy:

  • wyrok z dnia 15.03.2019 r. XXV C 2/19
  • wyrok z dnia 19.06.2019 r. XXV C 763/19
  • wyrok z dnia 25.06.2019 r. XXV C 3142/18
  • wyrok z dnia 30.08.2019 r. XXV C 1037/19
  • wyrok z dnia 09.09.2019 r. XXV C 274/19
  • wyrok z dnia 19.09.2019 r. XXV C 353/19
  • wyrok z dnia 23.09.2019 r. XXV C 269/19
  • wyrok z dnia 23.09.2019 r. XXV C 889/19
  • wyrok z dnia 23.09.2019 r. XXV C 2883/18
  • wyrok z dnia 25.09.2019 r. XXV C 888/19

Z kolei, na mocy wyroku z dnia 30.12.2019 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie (VI ACa 361/18) oddalił apelację Banku stwierdzając: “Utrzymanie tej umowy w obrocie byłoby nietrafne – wyjaśniał wyrok sędzia sprawozdawca Jacek Sadomski. – Ta umowa była sprzeczna z istotą stosunku zobowiązaniowego, gdyż zaprzeczała swobodzie zawierania umów. Dlatego, że tylko jedna strona określała jej warunki – dodał. – Nawet przeliczenie kredytu według kursu NBP nie naprawiłoby wadliwych klauzul umownych – podkreślił sędzia.” (źródło: “SA: Cała umowa frankowego kredytu hipotecznego jest nieważna“).

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: +48 600 042 143e-mail: pawel@kawarski.com

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w polskiej sprawie C-260/18

Paweł Kawarski        30 października 2019        Komentarze (0)

Długo oczekiwany i bardzo istotny wyrok w polskiej sprawie C-260/18 został wydany przez Trybunał Sprawiedliwości UE w dniu 3 października 2019 r., strony postępowania: K. Dziubak, J. Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG (prowadzącej działalność w Polsce w formie oddziału pod nazwą Raiffeisen Bank International AG Oddział w Polsce, dawniej Raiffeisen Bank Polska SA).

Polecając lekturę pytań, a także stanowisk poprzedzających ten wyrok, które powołałem w notatce “Wyrok w polskiej sprawie C-260/18 – pytania prejudycjalne“, chciałbym zauważyć, że w sentencji i uzasadnieniu Trybunał nie odwołuje się do terminów “umowa kredytu indeksowanego”, “umowa kredytu denominowanego”. Ten wyrok, podobnie jak wiele poprzednich, ma znaczenie uniwersalne dla każdej umowy relacji przedsiębiorca – konsument.

Trybunał udzielił odpowiedzi w innej kolejności niż kolejność pytań prejudycjalnych.

Publikuję punkty wyroku TS UE podporządkowując je kolejności pytań prejudycjalnych postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 lutego 2018 r. (XXV C 1255/17).

a.         Czy art. 1 ust. 2 oraz art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz. U. UE L 1993.95.29) pozwala na przyjęcie, że jeśli skutkiem uznania określonych postanowień umownych, określających sposób spełnienia świadczenia przez strony (jego wysokość), za nieuczciwe warunki umowne w rozumieniu miałby być niekorzystny dla konsumenta upadek całej umowy, możliwe wypełnienie luk w umowie nie w oparciu o przepis dyspozytywny stanowiący jednoznaczne zastąpienie nieuczciwego warunku, ale w oparciu o przepisy prawa krajowego, które przewidują uzupełnienie skutków czynności prawnej wyrażonych w jej treści również przez skutki wynikające z zasad słuszności (zasad współżycia społecznego) lub ustalonych zwyczajów?

3)         Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które się w niej znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę.

b.         Czy ewentualna ocena skutków upadku całej umowy dla konsumenta powinna następować przy uwzględnieniu okoliczności istniejących w chwili jej zawarcia, czy też w chwili zaistnienia sporu pomiędzy stronami odnośnie skuteczności danej klauzuli (powołania się przez konsumenta na jej abuzywność) i jakie ma znaczenie stanowisko wyrażane w toku takiego sporu przez konsumenta?

2)         Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że z jednej strony skutki dla sytuacji konsumenta wynikające z unieważnienia całości umowy, takie jak te, o których mowa w wyroku z dnia 30 kwietnia 2014 r., Kásler i Káslerné Rábai (C‑26/13, EU:C:2014:282), należy oceniać w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu, a z drugiej strony, do celów tej oceny decydująca jest wola wyrażona przez konsumenta w tym względzie.

c.         Czy możliwe jest utrzymanie w mocy postanowień stanowiących w myśl norm dyrektywy 93/13EWG nieuczciwe warunki umowne jeśli przyjęcie takiego rozwiązania byłoby w chwili rozstrzygania sporu obiektywnie korzystne dla konsumenta?

 4)         Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie utrzymywaniu w umowie nieuczciwych warunków, jeżeli ich usunięcie prowadziłoby do unieważnienia tej umowy, a sąd stoi na stanowisku, że takie unieważnienie wywołałoby niekorzystne skutki dla konsumenta, gdyby ten ostatni nie wyraził zgody na takie utrzymanie w mocy.

d.         Czy w świetle treści art. 6 ust. 1  dyrektywy 93/13 uznanie za nieuczciwe postanowień umownych określających wysokość i sposób spełnienia świadczenia przez strony może prowadzić do sytuacji, w której ustalony na podstawie treści umowy z pominięciem skutków nieuczciwych warunków kształt stosunku prawnego odbiegać będzie od objętego zamiarem stron w zakresie obejmujących główne świadczenie stron, w szczególności – czy uznanie za nieuczciwe postanowienia umownego oznacza, że możliwe jest dalsze stosowanie innych, nieobjętych zarzutem abuzywności postanowień umownych, określających główne świadczenie konsumenta, których uzgodniony przez strony kształt (wprowadzenie ich do umowy) był nierozerwalnie związany z zakwestionowanym przez konsumenta postanowieniem?

1)         Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie temu, aby sąd krajowy, po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru niektórych warunków umowy kredytu indeksowanego do waluty obcej i oprocentowanego według stopy procentowej bezpośrednio powiązanej ze stopą międzybankową danej waluty, przyjął, zgodnie z prawem krajowym, że ta umowa nie może nadal obowiązywać bez takich warunków z tego powodu, że ich usunięcie spowodowałoby zmianę charakteru głównego przedmiotu umowy.

Jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej, zapraszam Cię do kontaktu:

tel.: +48 600 042 143e-mail: pawel@kawarski.com

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →