Kredyty walutowe

Rzecznik Finansowy opublikował kolejną Analizę aktualnych zagadnień tzw. kredytów walutowych. Stanowi ona przegląd problemów aktualnych po wyroku TS UE z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, takich jak:

• skutki stwierdzenia niedozwolonego charakteru i usunięcia z umowy mechanizmu przeliczeniowego
• wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału
• teoria dwóch kondykcji oraz teoria salda
• przedawnienie roszczeń
• wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
• skarga nadzwyczajnej (wzmianka)
• rola sądu krajowego w przypadku biernego zachowania konsumenta
• „wakacje kredytowe”

Swoje stanowisko co do powyższych zagadnień Rzecznik streścił w podsumowaniu:

Reasumując, przeprowadzona przez Rzecznika Finansowego analiza pozwala na wyciągnięcie następujących wniosków:

• Rzecznik Finansowy podkreśla, że zasadniczą rolę w orzekaniu przez polskie sądy o abuzywności postanowień dotyczących mechanizmu przeliczeniowego w umowach kredytów frankowych miało stanowisko Trybunału Sprawiedliwości przedstawione w wyroku w sprawie Dziubak (C-260/18). W konsekwencji tego wyroku uznanie danych postanowień umowy kredytu frankowego za niedozwolone oznacza, że po pierwsze, taka umowa zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, o ile jest to obiektywnie możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków, albo po drugie, umowa może zostać uznana za nieważną, jeśli takie rozwiązanie zapewni lepszą ochronę konsumenta, a o uznanie umowy za nieważną wnosi sam konsument;
• Rzecznik Finansowy dostrzega rozbieżności w orzecznictwie polskich sądów, co do sposobu rozstrzygnięcia w zakresie wzajemnych rozliczeń między stronami w przypadku stwierdzenia nieważność umowy frankowej. Zgodnie z przeważającą linią orzeczniczą, za którą opowiada się również Rzecznik, te rozliczenia powinny być zgodne z teorią dwóch kondykcji;
• Rzecznik Finansowy wskazuje na konieczność uznania za nieuzasadnione stanowiska dotyczącego możliwości żądania przez kredytodawcę wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z kapitału w przypadku stwierdzenia przez sąd nieważności umowy kredytu ze względu na zawarcie w niej klauzul abuzywnych;
• w związku z tym, że większość umów kredytów frankowych został zawarta w latach 2006-2008, w ocenie Rzecznika Finansowego, ważnym zagadnieniem jest w tym kontekście czasowym przedawnienie roszczeń wynikających z tych umów;
• Rzecznik Finansowy jednoznacznie negatywnie ocenia zawyżanie opłat przez kredytodawców pobieranych za zaświadczenia o przebiegu kredytu hipotecznego;
• Rzecznik Finansowy dostrzega, że wciąż nie rozstrzygnięta jest potencjalna konsekwencja wydania przez Trybunał Sprawiedliwości wyroku w sprawie Dziubak dotycząca możliwości wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem naruszającym prawo unijne;
• Rzecznik Finansowy wskazuje, że w przypadku prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego kończącego postępowanie w sprawie dotyczącej umowy kredytu frankowego, kredytobiorca może zwrócić się do podmiotów legitymowanych do wyniesienia skargi nadzwyczajnej, wśród których jest również Rzecznik.