Przy okazji udziału w pikiecie Sędzio #StosujPrawo UE/Dyrektywa 93/13, wypada nadmienić, że z tą Dyrektywą związanych jest kilka problemów.
Po pierwsze, należy wspomnieć o nieprawidłowym tłumaczeniu art. 4 ust. 1, które do dnia 13 października 2016 r. zawierała polska wersja Dyrektywy: „Nie naruszając przepisów art. 7, nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w czasie wykonania umowy, do wszelkich okoliczności związanych z wykonaniem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna.” Przytoczona wersja wskazuje na to, że badanie abuzywności klauzuli powinno następować z odniesieniem, w czasie wykonania umowy do wszelkich okoliczności związanych z wykonaniem umowy.
Natomiast wersja angielskojęzyczna brzmi następująco: „Without prejudice to Article 7, the unfairness of a contractual term shall be assessed, taking into account the nature of the goods or services for which the contract was concluded and by referring, at the time of conclusion of the contract, to all the circumstances attending the conclusion of the contract and to all the other terms of the contract or of another contract on which it is dependent.”
Wersja francuska: „Sans préjudice de l’article 7, le caractère abusif d’une clause contractuelle est apprécié en tenant compte de la nature des biens ou services qui font l’objet du contrat et en se référant, au moment de la conclusion du contrat, à toutes les circonstances qui entourent sa conclusion, de même qu’à toutes les autres clauses du contrat, ou d’un autre contrat dont il dépend.„
Zatem z lektury ww. wersji językowych Dyrektywy wynika, że miarodajny dla oceny abuzywności jest moment zawarcia umowy, a nie jej wykonania.
W dniu 13 października 2016 r. opublikowano sprostowanie do polskiej wersji Dyrektywy Rady 93/13/EWG. Przepis ten posiada brzmienie następujące: „Nie naruszając przepisów art. 7, nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w momencie zawarcia umowy, do wszelkich okoliczności związanych z zawarciem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna”.
Po drugie, należy wspomnieć o nieprawidłowej implementacji Dyrektywy.
Art. 3 ust. 1 Dyrektywy 93/13 w wersji polskiej stanowi: „Warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta.” Przepis ten w wersji angielskiej posiada brzmienie: „A contractual term which has not been individually negotiated shall be regarded as unfair if, contrary to the requirement of good faith, it causes a significant imbalance in the parties’ rights and obligations arising under the contract, to the detriment of the consumer.”, natomiast we francuskiej: „Une clause d’un contrat n’ayant pas fait l’objet d’une négociation individuelle est considérée comme abusive lorsque, en dépit de l’exigence de bonne foi, elle crée au détriment du consommateur un déséquilibre significatif entre les droits et obligations des parties découlant du contrat.”
Podkreślenia wymaga, że przesłanki abuzywności na mocy Dyrektywy 93/13 (w polskiej wersji językowej) określono w ten sposób, że zachodzą „jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę” („if, contrary to the requirement of good faith, it causes a significant imbalance”; „en dépit de l’exigence de bonne foi, elle crée au détriment du consommateur un déséquilibre significatif.”).
Z kolei art. 3851 § 1 zd. pierwsze k.c. stanowi: „Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).”
Polska transpozycja Dyrektywy 93/13 istotnie podwyższyła standard uznania postanowienia za abuzywne gdyż w miejsce „dobrej wiary” wprowadziła „dobre obyczaje”, natomiast w miejsce „znaczącej nierównowagi” wprowadziła „rażące naruszenie”.
Poszukując spełnienia przesłanek abuzywności, należy interpretować „rażące naruszenie” w świetle treści odnośnego przepisu Dyrektywy 93/13 wymagającego istnienia „znaczącej nierównowagi”, a więc nie zachodzi konieczność poszukiwania istnienia szczególnie drastycznego, skrajnego, naruszenia interesów konsumenta na co wskazywałoby słowo „rażące”.
Na to zagadnienie zwrócił uwagę m.in. Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 8 maja 2018 r. (XXV C 246/17): „Zwrócić należy przy tym uwagę, że o ile ustawodawca posłużył się w art. 3851 pojęciem rażącego naruszenia interesów konsumenta, co może wskazywać na ograniczenie treści stosowania przepisów do przypadków skrajnej nierównowagi interesów stron, to w treści art. 3 ust.1 dyrektywy ta sama przesłanka została określona jako wymóg spowodowania poważnej i znaczącej nierównowagi wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. W tej sytuacji konieczność wykładni art. 3851 kc w świetle wymogów dyrektywy rodzi konieczność złagodzenia kryteriów stawianych skutkom postanowienia, których zaistnienie pozwalać będzie na stwierdzenie jego niedozwolonego charakteru. Tradycyjne stopniowanie, w którym za rażące uznaje się sytuacje skrajne, nadzwyczajne, ustąpić musi konieczności odnoszenia się jedynie do znamienia znaczącej nierównowagi, jako wypełniającej już kryteria rażącego naruszenia.”
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }